Disaster - In memoriam Raoul Teulings

Ik heb me aardig in de nesten gewerkt met die formule speciaal voor mij. Kan ik wel schrijven over cadeaus die ik krijg zonder de gever in verlegenheid te brengen? Het verjaardagscadeau is de oerscène van mijn formule. Je hebt er lang over gepeinsd, bent naar de boekhandel gegaan of iets anders. Lukt het je al om mij iets te geven wat ik graag zou hebben en niet zelf al heb gekocht, dan komt daar nog bij dat je ook graag iets geeft wat je zelf leuk vindt. En wat voor jou ook speciaal is. Speciaal voor jou dus.

Er komen allemaal trauma's boven. Wilde ik een keer een paar kratten boeken naar de papiercontainer brengen, zag mijn lief me sjouwen en zag ze tussen de boeken een cadeau dat ze me een paar jaar eerder had gegeven. Je kunt zo'n cadeau dus ABSOLUUT niet reduceren tot eigendomsoverdracht.

Vanmiddag was ik met diezelfde lief (ze is echt heel lief hoor) in een museum waar de directeur ons met een groep gidste langs de kunstwerken. Hij legde uit dat een kunstenaar dan wel een werk aan hem kan verkopen, daarna blijft dat werk toch ook van die kunstenaar. Niet dat de musea de kunstenaars onderhouden. Het is wel een transactie. Maar dus weer niet zo dat jij de eigenaar bent. Je mag blij zijn dat je bij de transactie de MATERIE krijgt, maar de kunst is van de kunstenaar en van de mensheid, ten diepste.

Het werd nog dramatischer. We liepen langs een raam met houten lijst dat op de grond stond, en waar iemand iets doorheen had gegooid. Het was een kunstwerk van Raoul Teulings. Die had me in 1998 uitgenodigd om bij zijn kunstfestival in Amsterdam een lezing te houden over kunst en filosofie. Het waren heftige dagen, want Inez verloor in die weken haar moeder en we kregen onze Noraly (Inez schreef over dit jaar, waarin ook nog haar beste vriendin zelfmoord pleegde, een mooi boek, Vertraagde wake). 

Vooral het geweld blijft me bij. Zoveel heftigs, ik probeerde dat in mijn lezing te combineren met de kwetsbaarheid van ELK kunstwerk, structureel. We bezochten toen, in 1998 dus, een paar weken later samen dat kunstfestival van Raoul. Hij kwam naar me toe, zichtbaar geschokt. Er stond op het terrein een kunstwerk opgesteld, en er had een jongen in trainingsbroek tegenaan getrapt. Kwetsbaar dus, die kunstwerken! Ja, maar dat had ik al gezegd, in mijn lezing, en Raoul daarvoor, in zijn toelichting aan mij.

Hoe was het nu met Raoul? Tien jaar geleden, zei de directeur vanmiddag, heeft hij zelfmoord gepleegd. Ergens onderweg naar Arnhem, in een motel.

Ik kijk naar dat gat in het raam, een kunstwerk uit 1997, een jaar voor het festival waar ik bij was. Het gat heeft de vorm van een ster. Raoul had het gemaakt in samenwerking met een ambachtsman. Die moest een gat in het raam gooien. Maar dat had hij heel netjes gedaan, in de vorm van een hele mooie ster. Raoul had het afgewerkt met scherpe randjes, dat wel. Een ster met scherpe randjes, als dat nog geen voorteken was. Dis-aster, zijn cadeau.

(W)hole in one, weergave in de handleiding