Mijn vrienden en ik gaan graag naar een Duitse stad omdat je er makkelijk heen kunt. In Dortmund liepen we ooit de winkelstraat zes keer heen en weer en streken neer op terrassen. Er was ook de fanwinkel van Borussia. Nu dus Aken. Nu moet je weten dat we alle drie Limburger zijn, maar telkens weer anders. De een heeft ouders uit het Oosten, de ander weer uit het Westen en de derde uit het verre Noorden. Limburg is niet per se een plaats waar je vandaan komt, het is ook een plaats waar je naartoe gaat.
Aken is de stad waar ik vaak kwam en zelfs de laatste jaren nog was. Rob was er nog nooit geweest, en Pieter tussenin. Aken is voor ons Bindeglied tussen Limburg en de wereld. Er was zelfs een groot stedelijk hoefijzer gepland, als ontwerp tegenover de Randstad, lopend van Heerlen naar Aken, Luik en Maastricht. Het kwam er niet van, ze bleven liever dorpen daar, kleine kernen met wegstromende jongeren. Aken ligt voor Limburgers om de hoek en geeft je weer het idee van een stad en zelfs van oude rijken met hun drama's.
Speciaal voor mij krijgt nu de kleur dat Aken de vertrouwde stad om de hoek was, altijd al geweest. Bindeglied ook, toen ik er boeken kocht van Sartre en Heidegger. Het was een opwindende gedachte als je bij De Locht de grens over fietste dat dit land grensde aan het IJzeren Gordijn, je was ineens deel van de grote geschiedenis.
Nu komt daar Karel de Grote bij, die met zijn schrijn in de Dom Bindeglied is met het Romeinse Rijk, op weer andere wijze dan de termen in Heerlen. Het schijnt dat Karel vanuit Aken graag op jacht ging naar het Caumerdal. Hij zag zichzelf als nieuwe Romeinse keizer. Maar niet altijd. Toen hij in Rome was om daar orde op zaken te stellen zou hij door paus Leo worden gekroond. Maar voor Karel hoefde dat niet. Hij was zelfs aversatus van dit vooruitzicht volgens biograaf Einhard. Het ging om de mishandelde Paus (tong uitgetrokken) en om God.
Vroeger ging ik bijna nooit naar de Dom. Nu is het voor mij zo'n beetje het centrum, het gevoel van een centrum dat gesymboliseerd wordt door een werkelijk centrum. De kerk is gebouwd als octagoon. In de narthex staat het beeld van een wolvin of berin dat volgens de nieuwste gegevens Grieks is en uit de derde eeuw voor Christus. Karel heeft nog meer uit het Zuiden laten komen, hij was zich er goed van bewust dat hij Bindeglied was in een bijzondere tijd en op een bijzondere plaats.
In de buurt vind je allerlei oude en nieuwe dingen waarbij je kunt staan peinzen. De beroemde Elisenbrunnen natuurlijk. Er lag nu een soort vest dat een ding of mens helemaal omknoopte. Als je bleef kijken zag je het bewegen. De volgende ochtend zagen we er een vrouw uit kruipen. Met andere woorden: ook deze vrouw was Bindeglied, ze symboliseerde de daklozen, de aarde, de slang, de metamorfose, wat al niet.
Het kunstmuseum is op wandelafstand richting Oost. We zakten er weg in de designbanken van de installatie van Henrike Naumann. Ze groeide op tussen de rechtse jeugd in Oost-Duitsland waar ze van deze meubels droomden, en vanwaar je uitzicht had op het tv-scherm dat je verbond met de wereld, de leugens en de waarheid. Het was echt een liberale droom gezien vanuit een 'illiberaal leven'. Die ruimte betreden we steeds meer sinds onze liberale levens in verval zijn.
Uit onszelf zouden we niet op de banken hebben plaatsgenomen. De suppoosten moedigden ons aan. Er was verder bijna niemand, de banken waren er speciaal voor ons, het illiberale leven was even een voorrecht.
Je kunt je druk maken om zo weinig belangstelling, maar we hadden een paar uur eerder de priester in de Dom horen preken over de zaaier die uitging om te zaaien. Het zaad wordt opgepikt door de vogels (dat verklaart ook wel wat), het viel op de rotsen (het liberale leven) en in de tuin van de priester. Die had het zaad rondgegooid, maar er kwam niets tot bloei. Ja, pas heel laat kon hij blij zijn met die ene hazelnootstruik waar eekhoorns lol aan beleefden. Bij de oogst kun je ook denken aan graan, dat nog verstopt zit in de oude naam Aquisgrana.
Het schijnt dat het rijk van Karel onder zijn zoons al snel uiteenviel. Er kwamen later weer nieuwe keizerrijken die het langer volhielden (Habsburgers) en nu hebben we de EU. Het is moeilijk te zeggen of Brussel een goed centrum is, er is ook nog Straatsburg en nu heb je het Oosten erbij. Hoe dan ook, voor ons is er Aken en dat voelt als voorrecht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten