Van buiten gezien is niets mooier dan jongeren in bloei. Ik prijs mezelf dus gelukkig om met die jongeren te mogen werken en vraag me soms af waar ik dat aan verdiend heb. Een effect van die omgang is dat ik terugdenk aan de tijd dat ik hun leeftijd had. Het was toen wel een heel andere tijd. Je kreeg van je leraar niets cadeau, laat staan dat je hem iets cadeau gaf.
Ik kwam mijn pianoleraar met zijn vrouw tegen, een jaar later. Ik was toen al van het conservatorium af en studeerde theologie. Het was echt een heel kort praatje. Ah, leuk voor jou, zei hij. Misschien vond hij het ook echt niet erg, want toen ik les van hem had was zijn favoriet een jongen van twee jaar ouder. Die ging helaas wel natuurkunde studeren, dat vond mijn pianoleraar wel heel erg.
Het is dus altijd van belang wat je leraren van je vinden, en van de dingen die je doet. In de schooltijd drukken die leraren dat uit met hun cijfers, en daarna zit je in je studie. De basisformule is dus afstand. Je communiceert eigenlijk niet echt.
Van ons supertalent Mai Thy kreeg ik bij de diplomauitreiking een paar romans cadeau. Een met de titel The last of the wine. Bij de oude Grieken gooide je altijd een beetje wijn overboord, als gift aan de goden. Ook mengde je de wijn met water. Het laatste van de wijn is dus iets bijzonders, echt iets voor jezelf. Hoofdpersoon Alexias beleeft een intense vriendschap met de oudere minnaar Lysis. Het lijkt allemaal heel afstandelijk, ze zoenen alleen op de mond, en Alexias wil alleen maar dat zijn minnaar gelukkig wordt. Dan gooit Lysis het laatste van de wijn in een kom: 'Dit is voor mijn Alexias'. Daarna drinken ze allebei 'op de Goede Godin' puur water. Het is dus voor de goden dat we onze relaties koesteren.
Lysis trouwt met een vrouw (heel gewoon bij die oude homosexuele Grieken), maar die vrouw stimuleert de verhouding tussen Lysis en Alexias. Daardoor is deze roman niet alleen een coming of age maar ook de biografie van een vriendschap en een soort sleutelroman. Schrijfster Mary Renault woonde altijd samen met een vrouw, maar maakt vrouwen in haar romans zelden hoofdpersoon. Daardoor weet ze de aandacht van de lezer te richten op de off scene, iets wat nog verpakt is in ons woord obsceen, maar van de gangbare betekenis van het obscene eerder het tegendeel is. Aan de rand van de scène vinden we juist de dingen die ons vaak wel bekend zijn: Alcibiades, de Peloponnesische oorlog, het optreden van Socrates en het proces van de democraten tegen hem. Dat zou je heel goed obsceen kunnen noemen, maar dan eerder in een morele zin, de dingen die volledig fout en destructief zijn. Het is de achtergrond waartegen Lysis en Alexias hun vriendschap ontplooien.
Dat verklaart mede waarom deze roman je aandacht vasthoudt, maar ook waarom je steeds moeite moet doen om door te lezen. Ik ben inmiddels evengoed als de jeugd van tegenwoordig verpest door mijn mobiel, maar ook nog eens door zo gauw mogelijk te schrijven, citaatje hier citaatje daar plukkend. Gewoon lezen, van kaft tot kaft, gaat me soms moeilijk af. Maar ook hier zit weer iets adequaats in met de zaak waarom het gaat. De Atheners van de vijfde eeuw voor Christus wisten vaak niet waar ze aan toe waren. Vader moest ineens meevechten in de oorlog, de Spartanen konden elk moment opduiken, er treden mensen op van wie ze niet wisten wat wij al weten: generaal Alcibiades loopt over naar de vijand, Plato de worstelaar wordt een bekend filosoof, Kritias speelt een kwalijke politieke rol als de oorlog tegen Sparta verloren is, de democraten zullen Socrates executeren.
Ook Mai Thy houdt van doorzetten. Misschien wel haar grootste talent is om te voorkomen dat haar talent haar lui of arrogant maakt. Zelfs als ze een opdracht van mij kreeg om een moderne roman te lezen die verband houdt met de oude Grieken vroeg ze nog of ze de roman mocht gebruiken die ze toevallig toch al aan het lezen was. Nu ging ze er blindelings vanuit dat ik de andere romans van Renault al gelezen had, daarom kreeg ik deze, The last of the wine. Doorzetten, oefenen, je best doen om een nederlaag te verwerken (tweede worden in een landelijke wedstrijd), dat betekent vooral uitdagingen aangaan die je niet automatisch tot een goed einde brengt. Daarover gaat ook deze roman, de lichamelijke training die Alexias verricht, en die hem ook door Socrates wordt geadviseerd, terwijl het toch om de geest gaat.
Ik zit met weer andere uitdagingen. In deze serie Speciaal voor mij past het om in te gaan op cadeaus die ik krijg. Ik moet oppassen dat ik die cadeaus niet als opdracht beschouw, en mijn blogs als een toets dat ik het cadeau weet te waarderen. Ik ben hier nu eenmaal de leraar. Ook moet ik afstand houden tot mijn werk en mijn leerlingen, mijn werk is niet het schrijven van blogs maar de stof behandelen en toetsen geven. Mijn blogs zijn dus off scene, ik schrijf ze alsof ik ze niet schrijf, ik schrijf omdat ik het niet kan laten, met het risico dat ik lijnen overschrijd.
Daarom trek ik hier dan toch maar een streep, mijn blog is het laatste van de wijn voor Mai Thy, en hierna drinken we op de Goede Godin onvermengd water.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten